Tak naprawdę to niewiele wiadomo  kto i kiedy wpadł na ten pomysł, ale wiadomo gdzie – na lubelszczyźnie!                                    

Cebularz lubelski, tak brzmi pełna nazwa placka z cebulą i makiem, miejscowego specjału, który został uznany za produkt regionalny i posiada Chronione Oznaczenie Geograficzne CHOG.

Lecz nim to nastąpiło…, przenieśmy się kilka wieków wstecz. Dawniej jeszcze na długo zanim powstała sztuka piekarnicza Słowianie piekli placki z mąki, wody i soli, nazywane podpłomykami.

Co ciekawe nazwa podpłomyk kłóci się z zasadami fizyki, ponieważ gdy chcemy coś ugotować upiec lub usmażyć to robimy to na ogniu, czyli nad płomieniem . Dlaczego więc podpłomyki nie są nadpłomykami? Dlatego że w pradawnych czasach placki piekło się na kamieniu, który leżał w ognisku. Gdy ogień stawał się zbyt duży i przypalał brzegi placka (nie można go było przykręcić  – kamienie nie posiadają kurków) podpłomyki nakrywano naczyniem by je ochronić. Ogień wtedy okalał kamień zewsząd łącząc się ponad nim. W ten to właśnie sposób to co na kamieniu było pod płomieniem. Podpłomyki z czasem zostały wyparte przez chleb jednak przetrwały jako próbny wypiek dla sprawdzenia temperatury w piecu chlebowym.

 Podpłomyk to płaski placek o średnicy około 30cm, zrobiony z tego samego ciasta co chleb. Może to właśnie był początek naszego cebularza. Jak podaje legenda wypiekała go już dla Króla Kazimierza Wielkiego jego oblubienica Estera, którą to Król często odwiedzał w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą.

W roku 1682 w Krakowie wydano Compendium Ferculorum, uznawana za pierwszą polską książkę kucharską której autorem był Stanisław Czerniecki kucharz rodziny Lubomirskich. Tam również trafimy na ślad naszego cebularza. Pośród przeszło 300 przepisów znajdziemy przepis na placka z cebulą. Dla pasjonatów kuchni i gotowania, ta księga to prawdziwe compendium o kuchni staropolskiej. Niedawno została wydana i przełożona  na język współczesny  przez  dr hab. Jarosława Dumanowskiego i mgr Magdalenę Spychaj.

Wracając jednak do cebularza lubelskiego, pierwsze jego opisy, przepisy i wspomnienia pochodzą z XIX wieku.

Wtedy ponoć wypiekały go już piekarnie żydowskie na lubelskim podzamczu. Wówczas cebularz zyskał swoja popularność. Stał się  produktem masowym dzięki temu, że był tani, pożywny i smaczny. Sprzedawali go uliczni sprzedawcy, którzy pieczywo trzymali w wiklinowych koszach noszonych na plecach lub na ramieniu. Jednak tak naprawdę nie wiadomo czy ten placek z cebulą i makiem to tradycyjny wypiek żydowski spopularyzowany w erze przemysłowej XIX i XX wieku. Czy może efekt genialnego pomysłu, mistrza lub jego ucznia jednej z maleńkich żydowskich piekarni.

Jedno jest pewne! Cebularza znają już w całej Polsce ale tylko tu smakują tak wyśmienicie:)

Przepis na cebularza domowego