Widoki z góry zawsze wywołują w nas podziw…

Może dlatego, że nie jest nam dane obcować z nimi na co dzień. Człowiek od zawsze miał pragnienie by móc szybować po niebie jak ptaki. Potrafimy zadać sobie wiele trudu by wspiąć się na bardzo wysokie góry, bo urzeka nas widok który nas czeka na ich szczycie . Gdy patrzymy z oddali nie widać szarości która towarzyszy nam tu na dole, widać natomiast piękne pejzaże jakby wszystko było płótnem z naniesioną nań farbą. Z góry widać również efekty wielowiekowej pracy pokoleń ludzi – mieszkańców miast i wsi.

Prezentujemy zatem ujęcia Lublina z lotu ptaka te najnowsze jak i trochę starsze.

Pierwsze tak dobrze odwzorowujące miasto ujęcie wykonane przez Brauna i Hogenberga z przełomu 16/17 w. . Widok może nie do końca z perspektywy przelatującego ptaka, jednak widok z góry na którym wyraźnie widać poszczególne budynki, sieć ulic, mury obronne.

źródło – Archiwum Państwowe

Poniżej zdjęcie ukazujące Stare Miasto lata 50/60-te, w dolnej części nie istniejący już dworzec autobusowy, a w prawym dolnym rogu budynek lubelskiej straży pożarnej z widocznymi wjazdami dla wozów strażackich.  

źródło – fotopolska.eu

Poniżej podzamcze po 1956 roku, na zdjęciu widać trwające wciąż powojenne porządki. źródło – fotopolska.eu

Poniżej Stare Miasto lata 50/60-te, na zdjęciu widać Plac po Farze który zagospodarowany był w formę zielonego skweru. źródło – fotopolska.eu

Poniżej zdjęcie ukazujące Plac litewski z lat 60-tych, do niedawna było jeszcze dość aktualne. źródło – fotopolska.eu

źródło – adobe fotostock

źródło – adobe fotostock

źródło – adobe fotostock

źródło – adobe fotostock

źródło – adobe fotostock

ZAPRASZAMY NA WYCIECZKI W WEEKEND MAJOWY – Szczegóły wkrótce

Czy wycieczki z przewodnikiem to według Ciebie nudy na pudy?

A może kojarzą ci się z wycieczkami szkolnymi, na których bywałeś i wiało nudą?

Mamy dla Ciebie dobre wieści! Od dzisiaj kładziemy kres nudzie podczas wycieczek z przewodnikiem!

Chcielibyśmy, aby wizyta w naszym mieście była dla Was przyjemna oraz interesująca.

Podczas naszych spacerów opowiadamy o rzeczach najciekawszych. Duży nacisk kładziemy na treść oraz jakość przekazu, bo opowiadanie jest sztuką.

Proponujemy przejście trasą Staromiejską z przewodnikiem, lecz w nieco innej formie niż ta klasyczna, którą może znacie. Przewodnik podczas przejścia zabawiać będzie  anegdotami i historiami o Lublinie z lekkim przymrużeniem oka. Dzięki prostym zabawom, które przygotowaliśmy, będziemy się bawić, ucząc jednocześnie historii miasta.

Na końcu każdy uczestnik otrzyma pamiątkę z Lublina, a najbardziej aktywni zostaną dodatkowo wyróżnieni.

Propozycja dla każdego, kto lubi historię podaną w sposób lekkostrawny .

Dystans, który pokonamy to około 1 km, zatem seniorzy i juniorzy dadzą sobie radę.

Czas przejścia to około 2 godziny.

Chcesz przeżyć przygodę w Lublinie? Zwiedzaj go ze Zwiedzajlublin.pl !!!

  CENY BILETÓW:

Płatność online na stronie (przelew):

dorośli – 19,90 zł

dzieci i młodzież  7 – 18 lat – 9,90 zł       

Płatność przed wycieczką i w punktach  (gotówką lub kartą) :

dorośli – 24,90 zł, 

dzieci i młodzież 7 – 18 lat – 12,50

dzieci do lat 7 – bezpłatnie

TERMINY WYCIECZEK ZNAJDZIESZ NA NASZEJ STRONIE     Zwiedzajlublin.pl

Lublin otrzymuje prawa miejskie w 1317r. Jego lokacja odbyła się  na prawie magdeburskim, według którego wytyczano rynek i w miarę regularną sieć ulic. Na środku rynku znajdował się  ratusz –  siedziba władzy miejskiej. Ratusz postawiony po lokacji miasta był  piętrowym  drewnianym budynkiem  z trzema izbami w parterze. Jego pierwsza przebudowa z I połowy XVI wieku nadała mu renesansowy wygląd. Wiemy, że po pożarze Lublina w 1575 roku budynek odbudowano w formie nawiązywującej do ratuszów w Sandomierzu i Tarnowie.

Wizualizacja budynku ratusza XVI wiek  źródło: Ośrodek Brama Grodzka TNN

Od 1578 roku decyzją króla Stefana Batorego w ratuszu urządzono Trybunał Koronny. Przez kolejne lata budynek rósł we wszystkich kierunkach, z racji potrzeb i na miarę dostojnych gości, którzy zjeżdżali się tu prawować. W wyniku rozbudowy z 1782 r sfinansowanej przez Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, budynek przybrał formę gmachu, nie pozostawiając złudzeń, kto był najważniejszy w rynku.

źródło: Ośrodek Brama Grodzka TNN

Sędziowie trybunału czyli deputaci przez pół roku sądzili sprawy wielkopolski w Piotrkowie Trybunalskim, następnie przyjeżdżali do Lublina na kolejne poł roku aby rozsądzić sprawy małopolski. Sądy trybunalskie utworzono na mocy uchwały sejmu, likwidując tym samym sądy królewskie. Reforma miała usprawnić system. Jednak wkrótce okazało się, że wyroki są niesprawiedliwe a sędziowie przekupni. Natomiast na rozpatrzenie sprawy czekało się nawet kilka lat. Jedną z przyczyn mógł być fakt iż prowincja Małopolska (którą obsługiwał lubelski Trybunał) była sześciokrotnie większa od wielkopolskiej i obejmowała ziemie o powierzchni zbliżonej do dzisiejszej Hiszpanii.

Ignacy Krasicki  będąc  prezydentem trybunału,  znał od podszewki zwyczaje w nim panujące.  W „Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadkach” opisuje jak  przekupieni przez jedną ze stron sędziowie bez oporów dopuszczają się manipulacji i fałszowania dokumentów, aby można było wydać „odpowiedni wyrok”. Jeden z deputatów (sędziów) w ten oto sposób otrzymał niecodzienny prezent:
„Gdym w nocy do siebie powrócił, powiada mi mój koniuszy, że ten deputat, który ze mną na polowanie jeździł, pytał się go schodząc z ratusza, jeżelibyś mu waszmość pan me przedał tej kolaski, którąście jechali, gdyż mu się podobała z letkiego noszenia, i obligował go, żeby mu dał rezolucją nazajutrz, gdyż wysyła do domu po powóz, a tak obszedł by się bez tego kosztu, ile mocno wycieńczony ekspensami trybunalskimi. Zmieszała mnie ta prośba, ile że już ten jeden powóz tylko mi się został; ale pomyśliwszy nieco; widząc, że już sprawa na stole, posłałem do mego tegoż koniuszego ofiarując kolaskę bez żadnej inszej pretensji, tylko żeby był na mnie łaskaw, a nie brał (uchowaj Boże) jakiej supozycji, że tą bagatelą tentuję sumnieme jego. Bardzo był kontent z podarunku, a jeszcze bardziej z komplementu, żem tego daru nie taksował korupcją i żem sumnienie jego tak bojaźliwie traktował.”

 XVI-wieczne polichromie: scena przedstawia Amora i Venus lub Amora i Księzniczke Psyche źródło: Ośrodek Brama Grodzka TNN

Przyjeżdzająca do trybunału bogata szlachta wznosiła swoje rezydencje oraz dwory, powstało ich tu około 50-ciu. Do dzisiaj dobrze zachował się pałac Czartoryskich, Firlejów, Leszczyńskich, Sobieskich czy dworek Kościuszków. Część z nich przebudowano na kamienice czynszowe, a pałac Potockich na carskie więzienie. Trybunał zakończył swoją działalność wraz z upadkiem Rzeczpospolitej, mając w tym i swój udział. Jednak to już tylko historia.

Zapraszamy na wspólne wycieczki po starym mieście z licencjonowanymi przewodnikami.

Tak naprawdę to niewiele wiadomo  kto i kiedy wpadł na ten pomysł, ale wiadomo gdzie – na lubelszczyźnie!                                    

Cebularz lubelski, tak brzmi pełna nazwa placka z cebulą i makiem, miejscowego specjału, który został uznany za produkt regionalny i posiada Chronione Oznaczenie Geograficzne CHOG.

Lecz nim to nastąpiło…, przenieśmy się kilka wieków wstecz. Dawniej jeszcze na długo zanim powstała sztuka piekarnicza Słowianie piekli placki z mąki, wody i soli, nazywane podpłomykami.

Co ciekawe nazwa podpłomyk kłóci się z zasadami fizyki, ponieważ gdy chcemy coś ugotować upiec lub usmażyć to robimy to na ogniu, czyli nad płomieniem . Dlaczego więc podpłomyki nie są nadpłomykami? Dlatego że w pradawnych czasach placki piekło się na kamieniu, który leżał w ognisku. Gdy ogień stawał się zbyt duży i przypalał brzegi placka (nie można go było przykręcić  – kamienie nie posiadają kurków) podpłomyki nakrywano naczyniem by je ochronić. Ogień wtedy okalał kamień zewsząd łącząc się ponad nim. W ten to właśnie sposób to co na kamieniu było pod płomieniem. Podpłomyki z czasem zostały wyparte przez chleb jednak przetrwały jako próbny wypiek dla sprawdzenia temperatury w piecu chlebowym.

 Podpłomyk to płaski placek o średnicy około 30cm, zrobiony z tego samego ciasta co chleb. Może to właśnie był początek naszego cebularza. Jak podaje legenda wypiekała go już dla Króla Kazimierza Wielkiego jego oblubienica Estera, którą to Król często odwiedzał w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą.

W roku 1682 w Krakowie wydano Compendium Ferculorum, uznawana za pierwszą polską książkę kucharską której autorem był Stanisław Czerniecki kucharz rodziny Lubomirskich. Tam również trafimy na ślad naszego cebularza. Pośród przeszło 300 przepisów znajdziemy przepis na placka z cebulą. Dla pasjonatów kuchni i gotowania, ta księga to prawdziwe compendium o kuchni staropolskiej. Niedawno została wydana i przełożona  na język współczesny  przez  dr hab. Jarosława Dumanowskiego i mgr Magdalenę Spychaj.

Wracając jednak do cebularza lubelskiego, pierwsze jego opisy, przepisy i wspomnienia pochodzą z XIX wieku.

Wtedy ponoć wypiekały go już piekarnie żydowskie na lubelskim podzamczu. Wówczas cebularz zyskał swoja popularność. Stał się  produktem masowym dzięki temu, że był tani, pożywny i smaczny. Sprzedawali go uliczni sprzedawcy, którzy pieczywo trzymali w wiklinowych koszach noszonych na plecach lub na ramieniu. Jednak tak naprawdę nie wiadomo czy ten placek z cebulą i makiem to tradycyjny wypiek żydowski spopularyzowany w erze przemysłowej XIX i XX wieku. Czy może efekt genialnego pomysłu, mistrza lub jego ucznia jednej z maleńkich żydowskich piekarni.

Jedno jest pewne! Cebularza znają już w całej Polsce ale tylko tu smakują tak wyśmienicie:)

Przepis na cebularza domowego

Spór toczy się o prawidłowe nazewnictwo części miasta z najstarszą zabudową o oryginalnym układzie urbanistycznym.

Nie brakuje zwolenników jednej oraz drugiej wersji, którzy przekrzykują się wzajemnie rozprawiając jak o jajku i o kurze.

Skąd ta Starówka? Jak podają różne źródła jest to zwykłe uproszczenie sobie życia, powstałe w gwarze warszawskiej i używane jeszcze na początku poprzedniego wieku. Słowo poszło w świat i dzisiaj można je usłyszeć w różnych częściach Polski. Obrońcy Starego Miasta słysząc Starówka, oburzają się, że nie brzmi to nazbyt dostojnie ujmując rangi miejscu. To trochę tak jakby do króla Kazimierza zwracać się Kazik. Utrwalił się również pogląd według którego Stare Miasto zburzone w czasie II wojny światowej a później zrekostruowane nazywa się „Starówką”, właśnie tak jak ma to miejsce w Warszawie. Jednak wiemy już, że nazwa „Starówka” była używana przez warszawiaków jeszcze przed jej zburzeniem podczas wojny. Idąc w tę stronę dalej, jak należałoby nazywać miasta, które były doszczętnie spalone a następnie odbudowywane na skutek pożarów, do których dawniej często dochodziło?  Jak podają źródła, Lublin kilkukrotnie doszczętnie był spalony, a po II wojnie kilka kamienic w rynku i na ul.Jezuickiej zostało odbudowanych w stylu PRL-u. W Lublinie jednak mówimy „Stare Miasto” i niech tak pozostanie.
Zatem serdecznie zapraszamy na zwiedzanie Starówki lub Starego Miasta w Lublinie zapraszamy na nasze wycieczki po Lublinie!

Podobno diabeł tkwi w szczegółach, szczególnie w architekturze. Ponieważ całe piękno wszelkich budowli zawarte jest w ich ozdobach. Na lubelskim rynku jest ich całkiem sporo wystarczy przejść się w około z uniesioną głową by dostrzec rzeźby, obramowania, portale, fryzy, attyki, dekoracje sgraffitowe czy pilastry. Wszystkie te detale wykonane zostały przez mistrzów budownictwa dawniej zwanych muratorami. Nic tu nie przyjechało z fabryki a było efektem żmudnej pracy.

Wiele kamienic w rynku udekorowano sgrafittem a cóż to takiego?

Przekładając to na język dzisiejszy to takie grafitti w 3D, dokładniej technika sgraffita ściennego polegała na nakładaniu na siebie kolorowych warstw tynku i zeskrobywaniu ich fragmentów na poziomie różnych warstw, w czasie kiedy jeszcze nie utwardziły się. Poprzez odsłanianie warstw wcześniej nałożonych powstaje dwu- lub wielobarwny wzór. Technika ta szeroko stosowana była w okresie renesansu.

Warto zwrócić uwagę na kamienicę nr 12, od pozostałych kamienic wyróżnia się ona bogatą dekoracją rzeźbiarską okien, która zachowała się w oryginale i liczy sobie przeszło 400 lat. Co ciekawe konserwatorzy zabytków odkrywając kolejne warstwy farby doszli aż do najstarszej i dzięki temu kolor elewacji jest taki sam jak przed wiekami.

Na koniec zatrzymajmy się przy Trybunale Koronnym, na szczycie jego elewacji frontowej znajduje się ciekawa płaskorzeźba przedstawiająca kobiety stojące a raczej siedzące na straży sprawiedliwości. Między nimi herb obojga narodów przedstawiający litewską pogoń oraz polską koronę.

Historia jarmarków w Lublinie sięga 1392 roku.  Pierwszy  ustanowiony został przez Króla Władysława Jagiełło i odbywał się w  Zielone Święta. Po przeszło 50-ciu latach król Kazimierz Jagiellończyk wydał przywilej na organizację kolejnych trzech jarmarków. Ostatecznie jarmarki odbywały się cztery razy do roku. Nie były to skromne 3 dniowe święta jak to ma miejsce teraz. W XV w. handel i zabawa w Lublinie trwały  nawet szesnaście dni. Na każdą porę roku odbywał się jeden jarmark i tak w roku były: 2 – szesnastodniowe i 2 – ośmiodniowe.

Oczywiście terminy odbywania się jarmarków były ściśle związane ze świętami kościelnymi i tak: 2 lutego (na Gromniczną), maj-czerwiec (Zielone Świątki), 15 sierpnia (na Wniebowzięcie NMP), 28 października (na Szymona i Judy)

Lublin położony był na przecięciu szlaków handlowych, dlatego też stał się prężnym ośrodkiem handlu międzynarodowego. Do miasta zjeżdżali kupcy z europy: Francji, Niemiec, Włoch, Węgier, Grecji, Anglii czy Moskale,  jak również z bliskiego wschodu:  Persowie,Tatarzy, Ormianie, Turcy, Arabowie. Nikt w tamtym czasach nie nazywał tych terenów Polską „B”.

A czym handlowano?

„Na jarmarkach dokonywano dużych transakcji skórami i futrami, miodem, woskiem, lnem, łojem, bydłem, które wymieniano tu na tkaniny, wyroby metalowe, jak kosy czy noże, rodzynki, orzechy, śliwki i inne bakalie. W Lublinie dokonywano w czasie jarmarków poważnych operacji kredytowych, rozliczeń wekslowych między kupcami, zawierano umowy i kontrakty na dostawę różnych towarów.”

Warto tu przytoczyć Sebastiana Klonowica, który w 1584 roku utworze w „Roxolania” tak pisał o lublinie.
„Moskwa i Litwa, co dadzą ich kraje,
Wnet do Lublina przywożą gromadnie,
Co tylko w świecie przedawać się daje,
Tutaj wszystkiego dopytasz się snadnie,
Czym są bogaci Turkowie, Arabi,
Czym Indyjanie, wszystko się odsłoni;
Tu pełno wschodnich, bogatych jedwabi,
Pełno sabejskich kadzideł woni.
Brytyjski kupiec, co w podróży długiej,
Obiegł krąg ziemski na korabi kruchej,
Łakomy plonów północnej żeglugi
Tutaj kupuje moskiewskie kożuchy.
W lublińskim mieście zgromadza się wiernie
Płód całej ziemi z bliska i z daleka;
Tutaj nie braknie na starym falernie,
Jest sok z winnicy Węgrzyna i Greka.”

Literatura

Kazimierz M., Lublin na dawnych szlakach handlowych [w:] Lublin w dziejach i kulturze Polski, Lublin 1997.